Odra (niem. Oder, łac. Viadua, Odagra) - rzeka we wsch. Niemczech, długa 886 km, z dorzeczem 118,611 km2, z tego w Polsce 46.030 km2, a w Niemczech 65.580 km.2 O. wypływa na Morawach z Jesionika (Sudety), na wysokości 627 m nad poz. morza. Przepłynąwszy 96 km na obszarze Czechosłowacji (brama Morawska), tworzy od ujścia Olzy na odcinku 15 km granicę polsko–niemiecką (Śląsk Górny), a później, od Raciborza, przepływa przez niemiecki Śląsk, Brandenburgję i Pomorze Pruskie. Z ważniejszych miast leży nad O. Opole, Brzeg, Wrocław, Głogów, Frankfurt n. O., a przy ujściu Szczecin i Świnoujście. W dolnym biegu tworzy rzeka wielkie bagna (poniżej Kistrzynia) i dzieli się na właściwą O., która uchodzi do zalewu Szczecińskiego i Reglicę (Reglitz), wpływającą do jez. Damskiego. Miejscami płynie O. pradoliną Warszawsko–Berlińską lub Toruńsko–Eberswaldzką. Szerokość rzeki wynosi w górnym biegu ok. 60 m, w średnim ok. 135 m, w dolnym150—200 m. Spadek wynosi w górnym i średnim biegu 1 : 3.200, a przy ujściu zaledwie 1 :100.000. Z prawobocznych dopływów wymienić trzeba Ostrawicę, Olzę, Kłodnicę, Małapanew, Stobrawę, Widawę, Baryczę, Wartę z Notecią i Inę, a z lewobocznych Oppę, Cynę, Nissę Kładzką, Olawę, Ślęzę, Bystrzycę Kładzką, Kaobachę, Bobrawę (Bóbr) i Nissę Łużycką. Przy średnim wodostanie prowadzi rzeka do morza 570 m3/sek. W lecie rzeka przybiera często gwałtownie i wylewa, dzięki jednak uregulowaniu koryta samej O. i jej górskich dopływów wylewy te nie są niebezpieczne. Zamarza O. rocznie przez 61—63 dni. Od ujścia Kłodnicy do ujścia Nissy Łużyckiej została O. skanalizowana i udostępniona dla żeglugi parowej na 717 km (od Koźla). Ruch statków na rzece wyrażał się w 1926 r. cyfrą 10,882.000 tonn. Kanał Kłodnicki łączy O. zagłębiem Śląskiem, 2 kanały ze Szprewą i 1 z Hawelą, a poza tem kanał Bydgoski łączy dorzecze O. z dorzeczem Wisły. W traktacie wersalskim została O. umiędzynarodowiona od ujścia Oppy i oddana pod nadzór osobnej komisji międzynarodowej.
W zaraniu dziejów Polski była O. rzeką polską, prawie od samych źródeł do ujścia, nad jej bowiem brzegami i w całem dorzeczu mieszkały plemiona polskie. Równocześnie stanowiła O. w swym średnim i dolnym biegu wraz z Bobrawą i Nissą Łużycką silną linję obronną od strony Niemiec, na której załamały się po kilkakroć najazdy germańskie na Polskę w X. i XI.w. Dopiero rozbicie Polski na dzielnice po śmierci Bolesława Krzywoustego spowodowało powolne wycofywanie się Polski i polskości z linji Odry od końca XII. w. zacząwszy, zwłaszcza zaś ww. XIII. i XIV., kiedy to utraciliśmy bezpowrotnie Pomorze nadodrzańskie, ziemię lubuską i Śląsk na rzecz Niemców i Czechów. Zamiast naturalnej i krótkiej granicy Sudety–Bobrawa–O. otrzymała Polska trudne do obrony granice sztuczne, a O. związana nierozdzielnie swymi prawobocznymi dopływami z Polską stała się rzeką niemiecką.
(Encyklopeda Powszechna Gutenberga)
Możesz go uaktualnić, oddzielając swój komentarz lub obszerniejsze hasło linią ciągłą (-----), ale hasła oryginalnego NIE ZMIENIAJ - pamiętaj, że ET to przede wszystkim miejsce przechowywania starych, nieaktualnych haseł encyklopedycznych.
PAMIĘTAJ: Ten tekst to ciekawostka i nie nadaje się na ściągawkę do szkoły i nie powinien też być traktowany jako jedyne źródło wiedzy na ten temat!