Latarnia czarodziejska

Latarnia czarodziejska(laterna magica) - przyrząd zbudowany przez Kirchera w 1646 roku, służący do otrzymywania na ścianie lub przeponie, czyli ekranie, w ciemno­ści, powiększonych obrazów figur namalowanych na szkle; polega ona na tej zasadzie, że soczew­ka wypukła wydaje obrazy powiększone, odwró­cone i rzetelne przedmiotów znajdujących się w pobliżu jej ogniska. Ł. c. składa się ze skrzyni, w której umieszczona jest lampa; promienie światła z niej wychodzące zbierają się za pomocą soczewki wypukłej i padają na płytę szklana, na któ­rej wymalowane są przedmioty, mające być przed­stawione; stąd zaś wychodzące promienie zbiera­ją się znów za pomocą soczewki, tak, że powstaje obraz tych przedmiotów na odległej ścianie.

Budowa

Latarnia czarodziejska

We­wnętrzne urządzenie ulepszonej latarni czarodziejskiej przedstawia rysunek. e jest to płomień lampy naftowej, odpowie­dnio urządzonej, B zbiornik nafty, F komin, któ­rym uchodzą produkty spalenia, i płyty szklane otaczające lampę, G zakrywka, stanowiąca zara­zem zwierciadło wklęsłe, o dwie soczewki płasko-wypukłe, skupiające promienie światła, które pa­dają na malowidło, przytrzymywane sprężyną p. Podpora L, dająca się przesuwać naszynaell, dźwi­ga układ soczewek achromatycznych a i b, które­go dokładne ustawienie dokonywa się za pomocą szruby S.

Tworzenie iluzji

Przez nadanie ruchu samej latarni lub malowidłom, można otrzymać ruchy obrazów, a tym sposobem przedstawiać zjawienia się du­chów i podobne obrazy, które niegdyś pod nazwa fantasmagorii wzbudzały silne zajęcie. Za pomocą latarni czarodziejskiej otrzymują się też tak zwane obrazy mgliste czyli niknące; dwie l.cz. któ­rych otwory są w połowie zakryte, wydają na za­słonie obraz mglisty, mieszany; jeżeli pierwsza atarnia coraz się silniej otwiera, a druga coraz bardziej zakrywa, obraz jeden, staje się coraz wyraźniejszym, drugi zaś zwolna ginie. Takie lub podobne urządzenie mają zabawy okazywane podróżnymi nazwami, jak polioramy, megaskopy, agjoslcopy, fantaskopy itp.

Zastosowanie

Szczególnie ważne znaczenie zyskała latarnia czarodziejska w zastosowaniu do wykładów pu­blicznych, oraz w ogólności do celów pedagogicz­nych; obraz bowiem w drobnych wymiarach przy­gotowany daje się w znacziiem powiększeniu rzu­cić na ekran z płótna zwilgoconego lub ze szkła matowego i może być dobrze widziany przez licz­nych słuchaczów wykładu. D

Scioptikon

Do takiego celu ulep­szona latarnia czarodziejska czyli przyrząd projekcyjny nazywa się scioptikon. Jest tak urządzona, że dozwala rzu­cać na ekran uietylko obrazy malowideł, ale na­wet przyrządów (fig. 2) i wykonywanych doświad­czeń. Gdy powiększenie ma być znaczniejsze, użyć trzeba oświetlenia silniejszego, jak światła Drummonda lub światła elektrycznego.

Literatura

• Por. Liesegang „Dic Projektionskunst (10 wyd., 1896),
• Zoth „Die Projektionseinrichtung" (1895). SO

Prawdopodobnie cały tekst Encyklopedii Tradycji w pochodzi z jakiegoś starego czasopisma, przedwojennej książki lub którejś ze starych polskich encyklopedii, słownika wydanego przed II wojną światową (na końcu tekstu powinien się znajdować się odsyłacz do odpowiedniej książki lub czasopisma). Tekst nie był poprawiany pod względem merytorycznym i dlatego nie jest aktualny.

Możesz go uaktualnić, oddzielając swój komentarz lub obszerniejsze hasło linią ciągłą (-----), ale hasła oryginalnego NIE ZMIENIAJ - pamiętaj, że ET to przede wszystkim miejsce przechowywania starych, nieaktualnych haseł encyklopedycznych.

PAMIĘTAJ: Ten tekst to ciekawostka i nie nadaje się na ściągawkę do szkoły i nie powinien też być traktowany jako jedyne źródło wiedzy na ten temat!